ΚΟΙΝΣΕΠ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΣ ΚΗΠΟΣ
ΚΕΝΤΡΟ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ

Δυσλειτουργική Οικογένεια

Άκης Κούβελας |

Κάτω από αυτό τον τίτλο θα έβαζα την λέξη «πόνος», διότι είναι το πιο σύνηθες συναίσθημα που αναγνωρίζω από την κλινική εμπειρία μου με αυτές τις οικογένειες. Να ξεκαθαρίσω ότι δυσλειτουργική οικογένεια δεν είναι αυτή που δεν υπάρχει καμία δομή, φτώχια, εμφανής εξάρτηση ή απουσία γονέων φυσική ή συναισθηματική. Μία οικογένεια μπορεί να είναι δυσλειτουργική και όταν υπάρχουν χρήματα και παρουσία γονέων και με μια γενικότερη κοινωνική αποδοχή.

 

Θα περιγράψω μία συνηθισμένη οικογένεια την οποία  όποιος την βλέπει από έξω δεν καταλαβαίνει τίποτα και πόσο μάλλον όταν  αυτή η οικογένεια έχει τα χαρακτηριστικά αυτής που λέμε διευρυμένη οικογένεια, δηλαδή σε μια πυρηνική οικογένεια εμπλέκεται η οικογένεια των παππούδων και οι οικογένειες των αδελφών. Ο γιός μεγαλωμένος με μεγάλη ανεπάρκεια δεξιοτήτων ζωής ουσιαστικά ευνουχισμένος και κανακεμένος από την μητέρα και με παντελή έλλειψη πατρικής παρουσίας (σε ψυχοσυναισθηματικό επίπεδο), με αποτέλεσμα η απόσταση γιου-πατέρα να είναι μεγάλη και χαρακτηρισμένη από θυμό και απόρριψη από τον πατέρα σαν γιος της μάνας, η μάνα να υπονομεύει την σχέση γιου και πατέρα, διότι ουσιαστικά δεν έχουν σχέση με τον σύζυγο, οπότε ο γιος είναι το αντικείμενο που η μητέρα προβάλλει επάνω του την δική της συζυγική ανεπάρκεια πράγμα που στην ενηλικίωση ο γιος το πληρώνει αναπτύσσοντας τις δικές του ανεπάρκειες.

 

Δημιουργεί μία δική του οικογένεια ο οποίος επαγγελματικά στηρίζεται από την οικογενειακή επιχείρηση που έχει δημιουργήσει ο πατέρας για τον οποίο όμως ο γιος είναι ανεπαρκής και απορριπτέος.   Ο γιος  σε αυτή την πραγματικότητα ασφυκτιά και νιώθοντας ανεπαρκής, έρχεται μόνιμα σε σύγκρουση με τον πατέρα, αλλά δεν καταλαβαίνουν ότι και οι δύο είναι θύματα της αρρωστημένης σχέσης μάνας γιου. Ο γιος σιγά σιγά το συναισθηματικό του φορτίο το φέρνει πια στην δική του οικογένεια , την γυναίκα του και τα δύο παιδιά τους . Η ζωή  γίνεται ανυπόφορη, ρισκάρει  επαγγελματικά και δεν του βγαίνει, προσπαθεί να δείξει στον πατέρα του τι αξίζει, αλλά δεν τα καταφέρνει, αντίθετα η γυναίκα του τελικά τον εγκαταλείπει και μένει μόνος και αβοήθητος. Η ψυχολογική κρίση είναι μεγάλη, το υπαρξιακό έλλειμμα μεγάλο, το άρρωστο παρελθόν γίνεται παρόν, ψάχνει στήριγμα στη μαμά, αλλά δεν φτάνει, σαν πατέρας αρχίζει να είναι και ο ίδιος απών και συγκρούεται όπως ο ίδιος με τον πατέρα του, τώρα αυτός με τα παιδιά του. Παθαίνει νευρικό κλονισμό και εισάγεται σε νευρολογική κλινική.

Στο φόντο υπάρχει άλλη μία οικογένεια, αυτή της αδελφής η οποία από τους συγκεκριμένους γονείς έχει διαπαιδαγωγηθεί με εντελώς διαφορετικό τρόπο , αλλά παραμένει και αυτή στο δυσλειτουργικό πλαίσιο, η οποία προσπαθεί  να συμμαζέψει τις επαγγελματικές αστοχίες του πατέρα της και να βοηθήσει τον αδελφό της και τις ανεπάρκειές του συν τα παιδιά του που έχει εγκαταλείψει η μητέρα τους. Αυτό όμως σημαίνει συνέπειες στην ίδια και στην δική της οικογένεια. Ξέρει τα κακώς κείμενα της γονικής τους οικογένειας, ξέρει τα του αδελφού της και η ίδια είναι πλέον εξαντλημένη, διότι από τότε που θυμάται τον εαυτό της είναι η μάνα του αδελφού της, τώρα των παιδιών του και του ίδιου και επίσης είναι σύζυγος και μητέρα, η οποία δουλεύει επίσης εξαντλητικά σε μια επιχείρηση που νοσεί και που τα υπόλοιπα μέλη είναι απόντα. Η πραγματικότητα είναι ότι κουβαλάει νερό με τρύπιο κουβά.

 

Μία τυπική οικογένεια που αυτό που κάνει είναι να δημιουργεί άλλες φορές ανεπαρκή άτομα, άλλες φορές συνεξαρτημένα άτομα τα οποία έχουν επωμιστεί το ρόλο του σωτήρα, ζευγάρια που δεν έμαθαν τον ρόλο τους, γονείς που έχουν πνιγεί στην απόρριψη και την αυτολύπη, την περιφρόνηση, το μίσος και το θυμό, αντιμέτωποι  δυστυχώς μόνο σε ένα φοβερό  αδιέξοδο.

 

Το θέμα είναι ότι τα παιδιά των δύο αδελφών είναι και αυτά αιχμάλωτα των προτύπων που έχουν, παππούδων κλπ. γιατί λόγω της απουσίας των γονιών τους, οι γονείς των δύο αδελφών είναι και αυτοί γονείς των παιδιών των παιδιών τους και τα επηρεάζουν όπως και τα παιδιά τους στο παρελθόν. Το βόλεμα, η λαθεμένη οπτική, η αλληλεξάρτηση επαγγελματικών και οικονομικών συμφερόντων, η «αγάπη», στο βωμό της «οικογένειας», «η θυσία», η ανεπάρκεια, η υπερπροστασία, τα τρίγωνα, τα μυστικά, συγκάλυψη όλα αυτά και πολλά άλλα δημιουργούν και συντηρούν την παθολογία στην οικογένεια. Ξαφνικά η οικογένεια μεταμορφώνεται σε κάτι που γεννάει ψυχοπαθολογικές προσωπικότητες. Εφήβους που καταδυναστεύουν τους γονείς οι οποίοι τους έχουν παραδώσει την εξουσία, ζευγάρια που είναι ερωτευμένα με τα παιδιά τους και όχι με τους συντρόφους τους, παιδιά που μεγαλώνουν σαν ορφανά  και με αδιαφορία, χωρίς αρχές, ιδανικά και νόημα, χωρίς στόχους, πνευματικές αρχές και ιδεώδη. Θυμωμένους ενήλικες που αδυνατούν να συνάψουν δημιουργικές και ώριμες σχέσεις, ανταγωνιστικοί και με δυνατά αισθήματα ανεπάρκειας και κατωτερότητας.  

 

Ο πόνος λοιπόν  σε όλη αυτή την ιστορία περισσεύει και είναι πολύ δύσκολο η οικογένεια να έρθει σε επαφή με αυτή την επίγνωση διότι ο μηχανισμός της άρνησης είναι πολύ ισχυρός και χρειάζεται όποιος θέλει να κάνει κάτι να πάρει ρίσκα, να ξεβολευτεί, να έρθει σε επαφή με το δύσκολο κομμάτι της αλλαγής, να αναπτύξει εμπιστοσύνη στη θεραπεία και μόνο έτσι θα βρει τον δρόμο για την ελευθερία, την αυτονομία και την ανεξαρτησία και μόνο τότε θα μπορεί ίσως να βοηθήσει και κάποιον άλλον ουσιαστικά.

Θεματολογία